Bugünlerde, Kırıkhan’da Rezerv Alan Uygulamasına yönelik bir kısım tartışmalar ve protestolar yaşanıyor. Mülk sahiplerinin bir bölümü, kaygılı ve öfkeli…
Halkın genelini ilgilendiren konu hakkında, ben de bildiklerimi ve düşüncelerimi paylaşmak istedim.
*****
Meselenin Hukuki Çerçevesi:
Bilindiği üzere Rezerv Alan uygulaması, 6 şubat depremi sonrası yeniden yapılanma faaliyetlerinin bir parçası…
Deprem bölgelerinde yeniden yapılanma görev ve yetkileri, 6306 sayılı kanuna dayalı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verildi. Bakanlığın yapacağı uygulama detayları da, 21 Mayıs 2024 tarihli 6306 SAYILI KANUNUN UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK ile belirlendi.
Bakanlığın yapacağı bu uygulamalara karşı hukuk yolları kapalıdır. Mülk sahipleri, sadece ödenecek bedele itiraz edebileceklerdir.
*****
Uygulama ile mülk sahiplerinden alınacaklar ve verilecekler?
1- Rezerv alana giren özel mülkiyetlerin deprem öncesi (5 şubat 2023 itibarı ile) bedeli tespit edilecek.
2- Belirlenen Rezerv Alanda yeni bir kent kurulduktan sonra mülk sahiplerine “anahtara-anahtar” konut/işyeri verilecek.
3- Verilecek olan konut ve işyerleri için de bir bedel tesbiti yapılacak. Yapılacak bu güncel değerlendirmede altyapı, yol, proje vs. masraflar da hesaba katılarak maliyet belirlenecek
4- Verilecek ev veya işyerinin bu şekilde hesaplanan güncel/rayiç bedeli, muhtemelen, yıkılan mülkün değerinin çok üzerinde bir değer olacak ve aradaki farkın ödenmesi istenecek.
*****
Sorunlar:
a- Sürekli değişen ekonomik şartlar altında, yapılacak değerlendirmeler arası farktan doğacak hak kayıpları,
b- Arada oluşan farkın ödenememesi durumunda mülk sahibi aleyhine doğacak muhtemel sonuçlar (mülksüzleştirme dahil),
c- Behçe içinde tek katlı binası bulunan mülklerde, “Zemin artı 4 Kat” olarak inşa edile6cek yeni yapılarda, fazladan üretilecek bağımsız dairelerle ilgili hak ve hukuk meseleleri…
d- Bu arada, az veya orta hasarlı binaların yıkılacak olması da başkaca bir sorun oluşturmaktadır.
*****
Sonuç:
1. Deprem sonrası için Devlet eli olmadan, yaşanabilir yeni bir kentin imar, inşa ve ihyası mümkün görünmüyor. Rezerv Alan Uygulaması, bu yönü ile bir şanstır.
2. Halk, esasta uygulamaya karşı görünmüyor. Depremde çok şeylerini kaybetmiş olan insanlar, kalan varlıkları üzerinde de hak kaybı yaşamak istemiyorlar.
3. Yapılması gereken şey, hakların hakkaniyetli bir şekilde tespiti ve belirli güvencelere bağlanmasıdır.
4. Ve, Halkın yeterince bilgilendirilmesi…
Hasan Ayparlar
03.06. 2024
